NOKTA:
- Tamamlanmış cümlelerin sonuna konur.
Örnek: Annem Geldi.
- Bazı kısaltmalardan sonra kullanılır.
Örnek: Dr. (Doktor), Sn. (Sayın), Av. (Avukat)
- Saat ve dakikayı belirten sayıların arasına konularak saat ve dakikayı birbirinden ayırır.
Örnek: 23.00, 16.15, 18.45 gibi
- Tarihi gün, ay ve yıl olarak belirten sayıların arasında kullanılır.
Örnek: Arkadaşım Sevda 20.08.2001 tarihinde doğmuş.
- Sıra bildiren sayılardan sonra kullanılır.
Örnek: Aslında 2. olduğuna sevinmemişti.
Örnek: VII. kitabını okudu.
- Liste oluştururken kullanılan madde numaraları ve harflerinden sonra kullanılır.
Örnek: Dolaşıma yardımcı yapılar:
1. Kan 2. Kalp 3. Damar
[saritext]SAYFA BAŞI[/saritext]
VİRGÜL:
- Ondalık kesir sayılarında tam ve ondalık kısım arasında kullanılır.
Örnek: 4,02 ( 4 tam yüzde 2)
- Hitap ve seslenme sözlerinden sonra kullanılır.
Örnek: Sayın Müdürüm,
Örnek: Değerli Arkadaşlar,
- Eş görevli sözcükler, sözcük grupları ve sıralı cümleleri ayırmak için kullanılır.
Örnek: Sınıfımıza kısa boylu, zayıf, yeşil gözlü, temiz giyimli bir arkadaş geldi.
Örnek: Türk, övün, çalış, güven.
- Cümlede, özellikle de uzun cümlelerde özneyi vurgulamak için kullanılır.
Örnek: Ankara, Türkiye’nin başkentidir.
Örnek: İstanbul, Türkiye’nin en kalabalık şehridir.
- Bir düşünceyi reddetmek ya da kabul etmek için kullanılan hayır, evet, yok gibi sözcüklerden sonra kullanılır.
Örnek: Hayır, fikrine kesinlikle karşıyım.
Örnek: Yok, eşyalarımı kaldırmayın.
[saritext]SAYFA BAŞI[/saritext]
ÜNLEM:
- Şaşkınlık, kızgınlık, sevinme ve öfke gibi duyguları anlatan cümlelerin sonunda kullanılır.
Örnek: Eyvah, para çantam yok!
- Alay etme, küçümseme gibi anlamlar verilmek istenen sözcüklerden sonra kullanılır.
Örnek: Çok parası varmış! güya.
[saritext]SAYFA BAŞI[/saritext]
KESME İŞARETİ:
- Özel adlara getirilen ekleri (yapım ve çoğul ekleri dışında) ayırmak için kullanılır.
Örnek: Yarın Adana’ya gideceğiz.
- Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır.
Örnek: Kardeşim 2010’da doğdu.
- Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır.
Örnek: TBMM’ye , TDK’ya
[saritext]SAYFA BAŞI[/saritext]
SORU İŞARETİ:
- Soru bildiren cümlelerin sonunda kullanılır.
Örnek: Kitabı okudun mu?
- Şüphe duyulan ya da bilinmeyen yer, tarih vb. durumlarda yay ayraçlar (?) içinde kullanılır.
Örnek: Amerika’nın bir kasabasında (?) yaşamış.
[saritext]SAYFA BAŞI[/saritext]
TIRNAK İŞARETİ:
- Önemle belirtilmek , dikkat çekmek istenen sözler tırnak içinde yazılır.
Örnek: Eklendiğinde kelimenin anlamını değiştiren eklere “yapım ekleri” denir.
- Metin içerisinde geçen kitap adları ve eser adları tırnak içinde yazılır.
Örnek: En sevdiğim kitaplardan biri “Olasılıksız” romanıdır.
- Metinde içerisinde başkasından alınarak olduğu gibi aktarılmak istenen sözler için kullanılır.
Örnek: Öğretmenimiz “Çitalar, en hızlı hayvanlardır.” dedi.
!UYARI: Tırnak içine yazılan cümleler bağımsızdır. Diğer cümleler ile berabermiş gibi düşünmeyip tırnak içindeki cümlelerin NOKTALAMA İŞARETLERİNİ koymalıyız.
Örnek: Annem “Eyvah, ev yanıyor !” dedi.
[saritext]SAYFA BAŞI[/saritext]
KISA ÇİZGİ:
- Satır sonuna sığmayan sözcüklerin devamının aşağıdaki satırda olduğunu belirtmek için kullanılır.
Örnek: Bu akşam ailesi ile beraber gittiği filimi çok beğenmişti. Ayrıca anne ve babası ile uzun zamandır birlikte va– kit geçirmemişti.
- Birbiri ile ilgili sayılar ve sözcüklerin arasında kullanılır.
Örnek: Akşam yemeği 20.00-21.00 arasında yenecektir.
Örnek: Mersin-Adana arası tren seferleri iptal edilmiştir.
- Ekler yazılırken, eklerin başına konur.
Örnek: -de, -den
- Kök ve ekleri ayırmak için kullanılır.
Örnek: Öğ-ren-ci-ler
- Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır.
Örnek: 20-15=5
[saritext]SAYFA BAŞI[/saritext]
UZUN ÇİZGİ:
- Uzun çizgiye “Konuşma çizgisi” de denir. Konuşmalardan önce kullanılır.
Örnek:
— Dün sinemaya neden gelmedin ?
— İşim vardı.
— Peki, neden haber vermedin ?
— Gerçekten unuttum. Özür dilerim.
[saritext]SAYFA BAŞI[/saritext]
EĞİK ÇİZGİ:
- Adres ve tarih yazımında kullanılır.
Örnek: 09/09/2010
Örnek: Cumhuriyet mah. Hürriyet sok. No:10/20
ÖREN/ANKARA
[saritext]SAYFA BAŞI[/saritext]
YAY AYRAÇ:
- Yazıda sözcüklerin eş anlamlarını yazarken kullanılır.
Örnek: Babam kanunların (yasaların) ne kadar önemli olduğunu anlattı.
- Kendisinden önce gelen sözcüğü veya kavramı açıklamak için kullanılır.
Örnek: Ahmet (Ali’nin arkadaşı) bugün işe gelmedi.
Örnek: Araba son hızla (saatte 200 km) giderken kaza yapmış.
[saritext]SAYFA BAŞI[/saritext]
İKİ NOKTA:
- Karşılıklı konuşmalarda konuşma çizgisinden önce kullanılır.
Örnek: Annesi: Hadi gidelim dedi
- Kendisinden sonra açıklama yapılacağı zaman kullanılır.
Örnek: Kendimi tanıtayım: Sınıfımızın en çalışkan öğrencilerindenim.
- Kendisinden sonra örnek verilecek cümlelerin sonunda kullanılır.
Örnek: Misafirler için çeşit çeşit tatlı yaptım: şekerpare, revani, çikolatalı kek
[saritext]SAYFA BAŞI[/saritext]
ÜÇ NOKTA :
- Açıklanma istenmeyen söz, kişi ve yer adlarından önce kullanılır.
Örnek: … hoş laftan ne anlar.
Örnek: Bu haberi …’dan aldım.
- Tamamlanmamış cümlelerin sonunda kullanılır. Bazı durumlarda cümlelerin devamını okuyanların zihninde tamamlaması istenir.
Örnek: Ah, bir zengin olsam…
Örnek: Onu son bir defa daha görebilmek için neler vermezdim…
- Cümle içinde verilen örneklerin art arda sıralandığı durumlarda örneklerin devam ettirilebileceğini belirtmek için cümlenin sonunda kullanılır.
Örnek: Kırtasiyeden aldıklarım kalem, defter,silgi…
[saritext]SAYFA BAŞI[/saritext]
NOKTALI VİRGÜL:
- Virgüller ayrılmış örneklere farklı türden örnekler vermek için kullanılır.
Örnek: Marketten et, tavuk; deterjan, sabun aldık.
- Açıklama ve neden bildiren cümlelerde iki cümleyi bir birine bağlarken kullanılan ancak, çünkü, ama, fakat, ne yazık ki, bundan dolayı, sonuç olarak, bununla birlikte, yoksa… gibi sözcüklerden önce kullanılır.
Örnek: Denize gidecektik; ancak yağmur başladı.
Örnek: Söylediklerinizi anladım; fakat iş işten geçti.
- Birbirine bağlı olarak yazılan sıralı cümlelerin sonunda kullanılır.
Örnek: Partide kostümlü misafirler, önde; kostümsüz misafirler ise arka taraftaydılar.
